Muziektherapie
Muziektherapie, wat is dat precies?
"Muziektherapie is een niet-medicinale behandeling. Het is een manier om mensen dagelijks te begeleiden met een duidelijke doelstelling: hun welzijn verbeteren."
Muziektherapie is één van de niet-medische therapieën waarbij de zintuigen worden geprikkeld door muziek. Muziek beïnvloedt trouwens de hersenen op verschillende manieren:
- De harmonie heeft een effect op de zintuigen
- De klankkleur beïnvloedt de cognitieve functies
- De melodie speelt in op de gevoelens en emoties
- Het ritme heeft een uitwerking op gedragsniveau
De muziektherapie moet steeds op maat van de persoon in kwestie aangepast worden, maar steeds met één doel voor ogen: het welzijn en het comfort van de ouderen.
"Onze werking steunt op drie pijlers: luisteren, respect en welzijn. We luisteren naar onze bewoners, we respecteren hun vragen en behoeftes en zorgen voor zoveel mogelijk welzijn in hun dagelijks leven."
"Muziek verzacht de zeden” is een populair gezegde dat stamt uit de tijd van het oude Griekenland. En of de oude Grieken gelijk hadden! Biedt muziektherapie voordelen? Jazeker, heel wat voordelen zelfs.
De psychologische voordelen
Muziek speelt een belangrijke en permanente rol in het leven van ouderen. Voor hen is muziek meer dan een tijdverdrijf maar ook een houvast en een bron van welzijn. Oude deuntjes activeren het Proust-effect waarbij klanken en melodieën herinneringen en emoties naar boven halen.
Het gebeurt regelmatig dat ouderen die al een tijdje niet meer gesproken hadden, plots een deuntje of een bekende melodie beginnen neuriën.
"Uiteindelijk willen we de bewoner zoveel mogelijk comfort en welzijn geven. Dat is een belangrijke doelstelling en de rode draad doorheen de werking van ons woonzorgcentrum."
De fysieke voordelen
Het is een feit dat voor ouderen muziektherapie voordelen biedt op het vlak van fysiek welzijn. Zingen en dansen zijn immers fysieke oefeningen! De voordelen van muziektherapie gaan zelfs nog verder: het hele organisme heeft er baat bij. Denk maar aan ouderen die voordien niet meer aten en die opnieuw eetlust tonen!
“Mensen die dansen, trainen hun spieren en maken hun benen dus sterker. Dat vermindert dan weer het risico op valpartijen. Alle vormen van muziektherapie hebben een bepaalde invloed. En dat is zeker geen loze bewering: hoe meer analyses er gebeuren, hoe meer concrete voordelen er ontdekt worden.”
De menselijke voordelen
De beleving rond muziek wordt nog intenser wanneer mensen die delen! De groepssessies rond muziektherapie spelen een niet te onderschatten rol voor de sociale cohesie en de communicatie tussen ouderen. Ook op individueel vlak kan muziek een brug slaan tussen mensen. Het verzorgend personeel kan muziek inzetten om een positief contact op te bouwen met de bewoner of de patiënt en om diens vertrouwen te winnen.
"Bij grotere animatiesessies wordt de familie uitgenodigd. Iedereen mag op een spontane manier deelnemen, wat bijdraagt tot een beter contact met de kinderen en tot een minder dramatische perceptie van het woonzorgcentrum. De familieleden spelen een belangrijke rol maar tegelijk zien de kinderen ook dat hun ouders op een correcte manier behandeld worden. We stellen alles in het werk om hen te entertainen en voor wat ontspanning en afleiding te zorgen."
Muziektherapie en neurologische aandoeningen
Muziektherapie wordt vaak gebruikt in het kader van begeleidingen of behandelingen van neurologische aandoeningen.
"We deden het voor een meneer die leed aan Parkinson, waarom zouden we het dan niet doen voor mensen met Alzheimer en waarom niet voor al die anderen?"
Muziektherapie en Alzheimer
Muziektherapie kan ouderen met Alzheimer sterk vooruit helpen. Deze zachte vorm van therapie stimuleert en activeert het lange termijngeheugen en vermindert gedrags- en communicatiestoringen.
Muziektherapie kan zelfs resultaten opleveren bij patiënten die lijden aan de ziekte in een vergevorderd stadium. Muziek dringt door tot bepaalde delen van de hersenen die niet of minder beschadigd zijn door Alzheimer. De hippocampus en het limbisch systeem zijn de delen die het lange termijngeheugen en de emoties opslaan. Muziek is in staat om die delen opnieuw te activeren.
Er zijn echter grenzen aan de voordelen van muziektherapie: de effecten van de ziekte van Alzheimer kunnen afgeremd worden maar niet tegengehouden worden.
"Er bestaat ook zoiets als passieve muziektherapie. Die vindt bijvoorbeeld plaats wanneer we rustig wat muziek luisteren in de auto. Ook voor mensen met Alzheimer geldt dat muziek voor innerlijke rust kan zorgen. Dan is er de actieve muziektherapie die plaatsvindt wanneer we dansen. Actieve muziektherapie smeedt sociale contacten, doet ons bewegen en doet ons herleven. Die effecten zijn extra bijzonder bij mensen met Alzheimer omdat het dan vaak gaat om muziek die ze uit hun jeugdjaren herinneren. Hun ‘oude’ geheugen is levendiger dan hun meer recente geheugen."
Muziektherapie en Parkinson
Muziektherapie wordt ook steeds vaker gebruikt bij mensen die lijden aan de ziekte van Parkinson. Het ritme en de coördinatie die de muziek met zich meebrengt helpen om motorische storingen in evenwicht te brengen.
Muziek stimuleert ook de hersenen en in het bijzonder de emoties en het beloningssysteem wat dan weer dopamine aanmaakt. Er is trouwens een verband tussen de ziekte van Parkinson en een tekort aan dopamine. Muziektherapie kan duidelijk bijdragen aan de activatie van deze “pleziermolecule”.
“Een paar jaar geleden vertelde de dochter van een bewoner die lijdt aan Parkinson mij: “hij heeft al vijftig jaar geen muziek meer gespeeld. Hij trilt veel en kan geen instrument meer bespelen.” In ons woonzorgcentrum staat een piano en deze meneer is pianist. Ik heb hem dus uitgenodigd om te spelen en deze bewoner speelt heel goed piano! Hij was in staat om een deuntje dat hij hoort na te spelen, zonder partituren. Dankzij het muziekinstrument focuste deze meneer zich niet mee op zijn trillingen en werd zijn geheugen gestimuleerd.”
Dat muziektherapie voor ouderen heel wat voordelen biedt, is een understatement. Muziektherapie is bovenal een menselijke en mensgerichte aanpak met respect voor de passies, het comfort en het individuele welzijn.